12 jan w-EET-je wat de nieuwjaarstraditie is in “the deep south”?

Het nieuwe jaar is alweer ruim een week oud, en inmiddels hebben we in Nederland de laatste restjes champagne en oliebollen wel achter de kiezen. Maar voor je het weet zijn we weer een jaar verder, en hoe leuk is het dan om op Nieuwjaarsdag iets anders te eten dan restjes oliebollen, weggeklokt met dat laatste bodempje champagne? Pak het de volgende keer eens aan zoals in The Deep South, het diepe zuiden van Amerika waartoe de staten Georgia, Alabama, South Carolina, Louisiana en Mississippi behoren. Daar zetten Afro-Amerikaanse families op 1 januari ‘black eyed peas‘ op tafel. Deze worden in Afrika van oudsher in verband gebracht met geluk en voorspoed, omdat het ‘zwarte oog’ in het boontje iemand zouden beschermen tegen het boze oog en andere akelige toverspreuken.

De traditie om in het Amerikaanse zuiden op Nieuwjaarsdag zwartoogbonen te eten begon eigenlijk bij de West-Europeanen. In de koloniale tijd vierden de Britten Nieuwjaarsdag met het bijgeloof van “de eerste-voeter”. Ralph Whitlock schreef in zijn boek In Search of Lost Gods: A Guide to British Folklore dat “de eerste persoon die op nieuwjaarsochtend voet over de drempel zet, in de meeste districten donkerharig of met een donkere huidskleur moet zijn; hij of zij brengt dan geluk. Soms brengt deze persoon een geschenk van kolen en brood mee, als symbool van de wens dat het huis in het komende jaar nooit gebrek zal hebben aan brandstof of voedsel.”

Dit werd nog versterkt door het geloof dat wat er op die eerste dag gebeurde – goed of slecht – tekenend zou zijn voor de rest van het jaar. Na verloop van tijd vervingen de zwarte ogen van de erwten op iemands eettafel de eis dat er op 1 januari een vreemdeling met donkere ogen aan de deur klopte.